Rower gravelowy to maszyna, która musi sprostać bardzo różnym warunkom terenowym – od gładkich asfaltowych odcinków, przez szutry, aż po bardziej wymagające szlaki. Wybór odpowiedniego napędu ma kluczowe znaczenie dla efektywności jazdy, komfortu i przyjemności z pokonywania tras. W tym artykule porównamy trzy popularne konfiguracje napędów: dwurzędowy 2×11 oraz jednorzędowe 1×11 i 1×12. Skupimy się na ich zaletach, wadach oraz zastosowaniach w kontekście rowerów gravelowych.
Konfiguracje przełożeń gravelowych, które bierzemy pod uwagę
Do porównania wybraliśmy najbardziej typowe konfiguracje zębatek dostępne w napędach Shimano w rowerach fabrycznych.
- Dwurzędowy 2×11
- Jednorzędowy 1×11
- Jednorzędowy 1×12
Dwurzędowy 2×11
Opis konfiguracji
Napęd dwurzędowy 2×11 to klasyczne rozwiązanie stosowane w wielu rowerach gravelowych, które oferuje szeroki zakres przełożeń dzięki dwóm zębatkom z przodu. Pozwala to na dopasowanie napędu do różnych warunków terenowych.
Przykładowa konfiguracja
- Przednie zębatki: 46T i 30T
- Tylne zębatki (kaseta): 11-13-15-17-19-21-23-25-27-30-34T
Przełożenia i różnice przełożeń
Zębatka 46T
| Nr przełożenia | Przełożenie | Różnica |
|---|---|---|
| 1 | 1.35 | 0.00 (-) |
| 2 | 1.53 | 0.18 (13%) |
| 3 | 1.70 | 0.17 (11%) |
| 4 | 1.84 | 0.14 (8%) |
| 5 | 2.00 | 0.16 (9%) |
| 6 | 2.19 | 0.19 (10%) |
| 7 | 2.42 | 0.23 (11%) |
| 8 | 2.71 | 0.28 (12%) |
| 9 | 3.07 | 0.36 (13%) |
| 10 | 3.54 | 0.47 (15%) |
| 11 | 4.18 | 0.64 (18%) |
Zębatka 30T
| Nr przełożenia | Przełożenie | Różnica |
|---|---|---|
| 1 | 0.88 | 0.00 (-) |
| 2 | 1.00 | 0.12 (13%) |
| 3 | 1.11 | 0.11 (11%) |
| 4 | 1.20 | 0.09 (8%) |
| 5 | 1.30 | 0.10 (9%) |
| 6 | 1.43 | 0.12 (10%) |
| 7 | 1.58 | 0.15 (11%) |
| 8 | 1.76 | 0.19 (12%) |
| 9 | 2.00 | 0.24 (13%) |
| 10 | 2.31 | 0.31 (15%) |
| 11 | 2.73 | 0.42 (18%) |
Największe i najmniejsze przełożenie
- Największe przełożenie: 4,18
- Najmniejsze przełożenie: 0,88
- Średnia różnica kolejnych przełożeń: 0,234 (46T: 0,28 – 12%; 30T: 0,19 – 12%)
- Różnicaprzełożeń (max. – min.): 3,30
- Mediana różnicy kolejnych przełożeń (zębatka 46T): 0,21
- Mediana różnicy kolejnych przełożeń (zębatka 30T): 0,14
- Stosunek (zakres): 4,75 (475%)
Zalety konfiguracji 2×11 w rowerze gravelowym
- Szeroki zakres przełożeń: Idealny na bardzo zróżnicowane trasy – od stromych podjazdów po płaskie odcinki.
- Precyzyjne dostosowanie: Dwa blaty z przodu pozwalają na precyzyjniejsze dostosowanie przełożeń, co może być korzystne na długich wyprawach.
- Elastyczność: Możliwość przełączania między dwoma trybami jazdy – szybkim i bardziej siłowym.
Wady konfiguracji 2×11
- Złożoność mechaniczna: Więcej elementów oznacza większe ryzyko awarii oraz większą wagę.
- Większe ryzyko obcierania łańcucha: Więcej przednich zębatek zwiększa ryzyko przeskoku lub obcierania łańcucha podczas zmiany biegów. Konieczna jest umiejęta obsluga z tzw. trimmowaniem (przednia przerzutka w napędach 2x posiada realnie 4 pozycje: 2 główne i 2 pomocnicze, które zapobiegają obcieraniu łańcucha na skrajnych pozycjach)
Jednorzędowy 1×11
Opis konfiguracji
Napęd jednorzędowy 1×11 jest coraz częściej wybierany w rowerach gravelowych ze względu na prostotę i mniejszą wagę. Posiada jedną zębatkę z przodu, co eliminuje konieczność zmiany przełożeń na korbie, co z kolei sprawia, że układ napędowy staje się mniej skomplikowany i łatwiejszy w utrzymaniu.
Przykładowa konfiguracja
- Przednia zębatka: 40T
- Tylne zębatki (kaseta): 11-13-15-17-19-21-24-28-32-37-42T
Przełożenia i różnice przełożeń (40T)
| Nr przełożenia | Przełożenie | Różnica |
|---|---|---|
| 1 | 0.95 | 0.00 (-) |
| 2 | 1.08 | 0.13 (14%) |
| 3 | 1.25 | 0.17 (16%) |
| 4 | 1.43 | 0.18 (14%) |
| 5 | 1.67 | 0.24 (17%) |
| 6 | 1.90 | 0.24 (14%) |
| 7 | 2.11 | 0.20 (11%) |
| 8 | 2.35 | 0.25 (12%) |
| 9 | 2.67 | 0.31 (13%) |
| 10 | 3.08 | 0.41 (15%) |
| 11 | 3.64 | 0.56 (18%) |
Największe i najmniejsze przełożenie
- Największe przełożenie: 3,64
- Najmniejsze przełożenie: 0,95
- Średnia różnica kolejnych przełożeń: 0,25 (14%)
- Różnica przełożeń (max. – min.): 2,69
- Mediana różnicy kolejnych przełożeń : 0,235
- Stosunek (zakres): 3,83 (383%)
Zalety konfiguracji 1×11 w rowerze gravelowym
- Prostota: Mniejsza liczba komponentów to mniejsza szansa na awarie i lżejszy rower.
- Szybkość zmiany biegów: Brak przedniej przerzutki pozwala na szybsze i bardziej płynne zmiany biegów na kasecie.
- Bezproblemowa obsługa: Jedna zębatka z przodu eliminuje potrzebę przełączania między blatami.
Wady konfiguracji 1×11
- Mniejszy zakres przełożeń: W porównaniu do 2×11, zakres dostępnych biegów może być ograniczony, co może być problemem na bardzo stromych podjazdach lub szybkich odcinkach.
- Brak precyzyjnego dostosowania: Skoki między przełożeniami mogą być większe, co może wpływać na komfort jazdy w zróżnicowanych warunkach.
Jednorzędowy 1×12
Opis konfiguracji
Napęd jednorzędowy 1×12 jest najnowszym rozwiązaniem stosowanym w rowerach gravelowych. Dzięki 12 zębatkom z tyłu, oferuje jeszcze większy zakres przełożeń, zapewniając jednocześnie zalety prostoty, jakie daje układ jednorzędowy.
Przykładowa konfiguracja
- Przednia zębatka: 42T
- Tylne zębatki (kaseta): 10-12-14-16-18-21-24-28-32-36-40-45T
Przełożenia i różnice przełożeń (42T)
| Nr przełożenia | Przełożenie | Różnica |
|---|---|---|
| 1 | 0.93 | 0.00 (-) |
| 2 | 1.05 | 0.12 (12%) |
| 3 | 1.17 | 0.12 (11%) |
| 4 | 1.31 | 0.15 (12%) |
| 5 | 1.50 | 0.19 (14%) |
| 6 | 1.75 | 0.25 (17%) |
| 7 | 2.00 | 0.25 (14%) |
| 8 | 2.33 | 0.33 (17%) |
| 9 | 2.62 | 0.29 (12%) |
| 10 | 3.00 | 0.38 (14%) |
| 11 | 3.50 | 0.50 (17%) |
| 12 | 4.20 | 0.70 (20%) |
Największe i najmniejsze przełożenie
- Największe przełożenie: 4,20
- Najmniejsze przełożenie: 0,93
- Średnia różnica kolejnych przełożeń: 0,30 (15%)
- Różnica przełożeń (max. – min.): 3,27
- Mediana różnicy kolejnych przełożeń: 0,27
- Stosunek (zakres): 4,52 (452%)
Zalety konfiguracji 1×12 w rowerze gravelowym
- Szeroki zakres przełożeń: Oferuje większą elastyczność i szerszy zakres biegów niż układ 1×11, dzięki czemu jest bardziej wszechstronny.
- Lepsza płynność: Mniejsze skoki między przełożeniami zapewniają lepszy komfort jazdy.
- Prostota i lekkość: Zachowuje prostotę układu jednorzędowego, eliminując potrzebę przedniej przerzutki.
Wady konfiguracji 1×12
- Wyższa cena: Układy 1×12 są zazwyczaj droższe w porównaniu do innych konfiguracji.
- Kompatybilność: Nie wszystkie komponenty są kompatybilne z tym układem, co może ograniczać dostępność części zamiennych.
Porównanie trzech konfiguracji w rowerze gravelowym
| Cecha | 2×11 (dwurzędowy) | 1×11 (jednorzędowy) | 1×12 (jednorzędowy) |
|---|---|---|---|
| Liczba przednich zębatek | 2 | 1 | 1 |
| Liczba tylnych zębatek | 11 | 11 | 12 |
| Zakres przełożeń | Bardzo szeroki | Szeroki | Bardzo szeroki |
| Średnia różnica kolejnych przełożeń | 0,23 | 0,25 | 0,30 |
| Największe przełożenie | 4,18 | 3,64 | 4,20 |
| Najmniejsze przełożenie | 0,88 | 0,95 | 0,93 |
| Różnica przełożeń | 3,30 | 2,69 | 3,27 |
| Stosunek największego do najmniejszego przełożenia | 4,75 | 3,83 | 4,52 |
| Złożoność napędu | Wysoka | Niska | Średnia |
| Waga napędu | Większa | Mniejsza | Średnia |
| Płynność przełożeń | Bardzo dobra | Dobra | Bardzo dobra |
| Cena | Średnia | Niższa | Wyższa |
Rekomendacje dla rowerów gravelowych
Wybór odpowiedniego napędu w rowerze gravelowym zależy od tego, jakie trasy planujesz pokonywać i jakie masz preferencje dotyczące jazdy:
- Dwurzędowy 2×11 będzie najlepszym wyborem dla osób, które potrzebują szerokiego zakresu przełożeń i elastyczności na bardzo zróżnicowanych trasach. Jest to idealny wybór dla długich wypraw gravelowych, gdzie zmienne warunki mogą wymagać precyzyjnego dostosowania biegów.
- Jednorzędowy 1×11 sprawdzi się doskonale dla rowerzystów ceniących prostotę, lekkość i mniej skomplikowany układ napędowy. To idealne rozwiązanie na krótsze, rekreacyjne trasy gravelowe, gdzie prostota i szybka zmiana biegów są kluczowe.
- Jednorzędowy 1×12 to najlepszy wybór dla zaawansowanych rowerzystów, którzy szukają szerokiego zakresu przełożeń, ale nie chcą rezygnować z prostoty. Ten napęd doskonale sprawdzi się na długich, wymagających trasach, gdzie precyzyjne dopasowanie biegów i płynna zmiana przełożeń mają kluczowe znaczenie.
Wybór odpowiedniego napędu w rowerze gravelowym to kwestia indywidualnych preferencji, rodzaju tras oraz stylu jazdy. Dwurzędowy napęd 2×11 oferuje największą elastyczność i szeroki zakres przełożeń, idealny na bardzo zróżnicowane trasy. Z kolei napędy jednorzędowe 1×11 i 1×12 charakteryzują się prostotą, lekkością i szybszą zmianą biegów, co sprawia, że są one idealnym wyborem na techniczne szlaki i szybsze odcinki. Wybierając napęd, warto uwzględnić swoje potrzeby i oczekiwania wobec roweru, aby cieszyć się pełnym komfortem jazdy na trasach gravelowych.
