W minionym sezonie jeden z moich rowerów przekroczył okrągłe 30 000 km przebiegu. W lutym 2018 roku minie 10 lat od jego zakupu. Dodatkowo zbiegło się to z wymianą w ostatnim roku  kluczowych elementów, takich jak rama i koła. W związku z tym postanowiłem podzielić się zebranymi w tym czasie doświadczeniami z eksploatacji roweru oraz poszczególnych części. Myślę, że kilka wniosków może być ciekawych dla każdego, kto interesuje się techniką rowerową. Będą one przydatne przy planowaniu usprawnień sprzętu.

Rower Unibike Viper, o którym mowa, kupiłem pod koniec lutego 2008 roku, jak uniwersalny rower przeznaczony na wycieczki po okolicach zamieszkania. Są to głównie tereny Borów Tucholskich, Doliny Dolnej Wisły, okolice Bydgoszczy. Już przy zakupie zleciłem dostosowanie roweru do jazdy po mieście i turystyki. W sklepie firmowym zostały założone błotniki, bagażnik i krótkie rogi.  Tak powstał rower miejsko-turystyczny, który w tej formie służy do dzisiaj

Początkowa konfiguracja roweru Unibike Viper 2008

Felgi RODI VR19
Piasta przód RM60 / ALU / QR / 36H
Piasta tył RM60 / ALU / QR / 36H
Opony SCHWALBE TERRA CRUISER / 28X1.60
Szprychy Sapim
Amortyzator SR SUNTOUR NEX4610-MLO
Przerzutka przód FD-M412 Alivio
Przerzutka Tył RD-M531 Deore
Manetka tył SL-M410 Alivio
Kaseta CS-HG40 / 11-32T Alivio (8 rz.)
Siodło SR Lookin Athletic
Sztyca UNO SP-380
Mostek UNO AS-822
Stery AHEAD FSA ZS-4
Kierownica UNO 2014D.B. flat bar (AL-004)
Gripy HERRMANS GEL
Hamulec Tył BR-M421 Alivio
Łańcuch CH-HG40 Alivio
Pedały WELLGO
Korba FC-M411 Alivio
Support TH / 7420ST
Klamki BL-M511 Deore
Hamulec przód BR-M760 Deore XT
Błotniki SKS
Rogi UNO BE-TG1

Od początku eksploatacji staram się skrupulatnie notować wszystkie wymiany części wraz z kosztem, datą i przebiegiem. Dzięki temu jestem w stanie ocenić żywotność każdego z komponentów i na tym będę bazować w dalszej części tekstu. Swoje doświadczenia skonfrontowałem z opiniami doświadczonych serwisantów z bydgoskiego serwisu Dadelo.pl, którzy w paru przypadkach potwierdzili moje tezy.

Eksploatacja

Przez kolejne lata rower służył jako uniwersalny sprzęt do wszystkiego. Większość kilometrów pokonywał w mieście podczas dojazdów na studia, a później do pracy. W sezonie często na dłuższych i krótszych wypadach z sakwami. Przez ostatnie 3 lata również z przyczepką. Jeździł w zasadzie cały rok, z wyjątkiem paru tygodni, kiedy leży śnieg. Większość kilometrów pokonana została w suchych warunkach po szosie. Sporadycznie jeżdżę po leśnych duktach czy drogach polnych. Prawie nigdy w błocie, po korzeniach czy uciążliwym terenie.

 

Dlaczego shimano deore?

Początkowo rower wyposażony był w komponenty z grup shimano alivio / deore. Przy wymianie poszczególnych części starałem się trzymać grupy deore. Dlaczego? Wydawało mi się, że stanowi ona najkorzystniejszy kompromis między ceną i trwałością. Opinię tą podzielają zresztą mechanicy z serwisu Dadelo.pl:

Jeśli chodzi o grupy Shimano to najtrwalsza wydaje się być grupa Deore, która jest zrobiona z wytrzymałych materiałów. Według naszego serwisanta najmniej przypadków awaryjności miał właśnie z grupą Deore..

Najtrwalsze grupy osprzętu to Sram gx ponieważ kaseta jest stalowa, a łańcuch jest najbardziej odporny na przekosy (skrajne ustawienie przerzutki tylnej do przerzutki przedniej) oraz jest zrobiony z bardzo wytrzymałych materiałów.

Sram wówczas był sporą egzotyką, nawet nie brałem go pod uwagę. Gdzieś też obiło mi się o uszy, że wyższe grupy shimano przeznaczone do sportu mają mniejszą trwałość na rzecz niższej wagi i wytrzymałości. Ponieważ rower służy również do turystyki w okolicach, gdzie bywa ograniczony dostęp do serwisu, zależało mi na niezawodności i prostocie zastosowanych rozwiązań. Między innymi z tego względu cały czas korzystam z hamulców v-break.

Części niezniszczalne

Jaki więc przedstawia się trwałość poszczególnych komponentów? Zacznijmy może od tego, co nie zużyło się w ogóle. Jest tylko kilka części, które są w Viperze od początku. Kierownica, mostek, błotniki, rogi, bagażnik – poza estetyką zero śladów zużycia. Z części mechanicznych najwyższą trwałość wykazały hamulce razem z klamkami, stery i suport. Co ciekawe praktycznie w ogóle nie są one serwisowane.  Sporym zaskoczeniem był zintegrowany wkład suportu, który został wymieniony po 29 000 bez oznak zużycia. Powodem było przejście na korbę Hollowtech

Zmęczenie aluminium

O mały włos do powyższego akapitu trafiłyby felgi i rama. Niestety w okolicy 30 000 km wytarcie tylnej obręczy doprowadziło do podłużnego pęknięcia jej ścianki. Co ciekawe, przednia felga ma się zupełnie nieźle. Około 2 000 km mniej wytrzymała rama, w której niewielkie pęknięcie pojawiło się na kominie sztycy w okolicy spawów przy zacisku.

Zużycie aluminiowych ram jest niestety sprawą normalną. Aluminium podlega zmęczeniu, co zależnie od czasu, warunków eksploatacji prowadzi do pęknięć. Niestety najczęściej kończy się to wymianą. Moja została wymieniona w serwisie producenta na pochodzącą z modelu Viper z roku 2015. Dzięki temu wygląd roweru został odświeżony.

Przerzutki i manetki

Ile wytrzymują przerzutki? Moim zdaniem są bardzo trwałe. Tylna Deore odmówiła współpracy po ok. 27 000 km. Co ciekawe, powodem wymiany nie były luzy, a wyciągnięcie sprężyny, która przestała precyzyjnie wciągać łańcuch. Przednia przerzutka Alivio została wymieniona przy przebiegu 22 000 km, z powodu niezgodności z nową korbą. Pewnie służyłaby dalej. Manetki to jeden z elementów, których nie serwisuję. Prawa (tył) Alivio padła przed 20 000 km. Ewidentnie zużył się mechanizm, który sporadycznie przestawał zbierać linkę. Problemy z dostępnością wyższych modeli manetek 8 rz. stał się przyczyną przejścia w okolicy 25 000 km  na napęd 9 rzędowy z manetkami Deore. Jednak ogólne odczucia z ich używania sprawiają, że wątpię czy wytrzymają tyle, co poprzednie.

Części eksploatacyjne

Przez 10 lat zużyłem 10 łańcuchów. Wymiana średnio co ok. 3000 km. Przy napędzie 8-rzędowym używałem kolejno łańcuchów cn-hg40, hg50, hg70 i Sram PC-870. Zdecydowanie odradzam „szare” łańcuchy Shimano. Łatwo rdzewieją, łapią brud i zużywają się. Pokryte ochronną warstwą łańcuchy hg70 wytrzymywały o jakieś 25% dłużej (do ok. 5000 km). Pozytywnym zaskoczeniem był łańcuch Sram PC-870, który zmieniłem dopiero po 6600 km.

Przy systematycznym kontrolowaniu wyciągnięcia łańcucha i wymianach przed wyciągnięciem o nie więcej niż 1%, kasetę zmieniałem po 10 000 km (hg40 – Alivio) i 15 000 km (hg50 – deore). Przy wymianie kasety, zmieniałem też środkową zębatkę korby, która jest zdecydowanie najczęściej używana. Nie wymieniałem jeszcze napędu 9-rzędowego, ale tu również spodziewam się niższej trwałości zębatek względem 8 rz.

Aktualizacja

Moje obawy się potwierdziły. Napęd 9 rz. jest zdecydowanie mniej trwały. Mimo stosowania wysokiej serii cn-hg93, muszę je zmieniać co ok. 3000 km. Czy zauważyłem jakieś korzyści po zmianie? Szczerze mówiąc nie bardzo. Gdyby tylko nadal dostępne były części z wyższych grup shimano dla napędów 8 rz., to z chęcią nadal bym ich używał. Tymczasem problemem staje się zdobycie takich komponentów dla napędu 9 rz.

Jak sprawdzam zużycie lańcucha?

Wykorzystuję do tego prosty przyrząd nazywany przymiarem do łańcucha, który w banalny sposób pokazuje orientacyjny poziom zużycia.

Można taki kupić już od ok. 10 zł na ceneo lub allegro

 

Zestawy linek i pancerzy, klocki hamulcowe wytrzymują u mnie średnio jeden sezon. Absolutnymi minimum jest systematyczna wymiana ostatniego pancerza zaraz przy tylnej przerzutce, który najszybciej się zużywa i wpływa na precyzję zmiany biegów.

Te doświadczenia pokrywają się z opinią serwisanta Dadelo.pl – Najczęściej wymieniane w serwisie są łańcuchy, kasety, linki, pancerze, klocki hamulcowe oraz dętki czyli rzeczy mechaniczne które w największym stopniu są eksploatowane. Trzeba również zaznaczyć, że nawet najlepsze i najdroższe grupy nie będą prawidłowo działać, jeżeli nie będziemy dbać o osprzęt – czyścić, serwisować, smarować itp.

Koła

Z moich doświadczeń wynika, że piasty są jednymi z najbardziej kłopotliwych komponentów. Pierwsza przednia piasta padła jeszcze w okresie gwarancji. Prawdopodobnie była fabrycznie za mocno skręcona, co spowodowało pęknięcie jednej z kulek. Serwisowanie piast opartych na kulkach i konsach jest teoretycznie proste, ale wymaga cierpliwości i umiejętności przy składaniu i regulacji. Złe ustawienie mocno przyspiesza ich zużycie.

Uważam, że warto korzystać z wyższych modeli, które mają dobre uszczelnienie. Ograniczy to konieczność częstego serwisu, rozkręcania i regulowania. Nisko oceniam jakość bębenków shimano, które nawet w nowych egzemplarzach deore Lx mają lekkie luzy, zapadki lubią się zacinać, a ich serwis czy wymiana są nieopłacalne..

Centrowanie kół jest kwestią normalnego, systematycznego przeglądu każdego roweru. Jednak wielokrotne doraźne „podkręcanie” nypli oraz naturalne wyciągnięcie i zużycie szprych powoduje, że naprężenia na kole zaczynają rozkładać się nierównomiernia. Koło staje się coraz bardziej podatne na zniekształcenia. Raz na kilkanaście tysięcy kilometrów warto poddać je generalnemu serwisowi polegającemu na rozpleceniu, przejrzeniu stanu obręczy i ponownym złożeniu na nowych szprychach. To dobra okazja na wymianę piasty, jeśli zaczyna mieć oznaki zużycia.

Z czystym sumieniem mogę polecić opony Schwalbe Marathon Mondial, których używam od 14 000 km i zastanawiam się czy nie przejadą drugie tyle. Poprzednie Marathon Cross również długo służyły. W przypadku Schwalbe warto zainwestować w droższe gumy, bo najniższe modele zużywają się znacznie szybciej

Amortyzatory

„Uginacze” były jednymi z pierwszych komponentów, które wymieniałem w Viperze. Oryginalny przedni SR SUNTOUR NEX4610-MLO nie wytrzymał nawet do końca gwarancji. Nabrał luzów, które były wyczuwalne przy każdym hamowaniu. Mechaniczna blokada w ogólnie nie spełniał swojej roli, bo trzeba było zejść z roweru, żeby ją włączyć. Teleskopowa sztyca UNO SP-380, to moim zdaniem zupełna pomyłka. Szybko wymieniłem ją na sztywną. Od 29 000 km eksploatuję z przodu Suntour NCX-DLO, który może nie jest szczytem techniki, ale wystarcza. Jeśli w końcu się zużyje, to poważnie rozważę wymianę na sztywny widelec, żeby zyskać na wadze.

Punkty styku

W przypadku siodła Selle Royal Lookin Athletic, którego kształt mi pasował od początku, wymiana była motywowana losowymi uszkodzeniami poszycia. Przy trzecim postanowiłem szarpnąć się na skórzane Selle Royal Respiro Athletic Leather. Oceniam je bardzo dobrze. Na nim biłem kolejne rekordy dziennych przejazdów (240 i 300 km). W przypadku ewentualnego uszkodzenia z pomocą przychodzą specyfiki do naprawy tapicerki samochodowej.

Od ok. 10 000 km używam pedałów PD-A530, które są jednostronną mutacją popularnych PD-M520. Moim zdaniem, to świetna konstrukcja. W 100% spełnia moje wymagania dotyczące trwałości. Po tym dystansie mają minimalne luzy, które pewnie uda się skasować.

Nie opisuję tutaj doświadczeń z chwytami. Trudno o jednoznaczne ogólne wnioski. Wymieniałem je w miarę zużycia i zmian preferencji.

Podsumowanie

Uważam, że założona przeze mnie prawie 10 lat temu koncepcja uniwersalnego roweru miejsko-turystycznego opartego na komponentach ze średniej półki sprawdziła się w 100%. Rower nigdy nie zawiódł mnie w trasie. Przy dosyć intensywnej eksploatacji stosunkowo rzadko wymaga regulacji czy serwisu. Jest dla mnie bardzo wygodny.

Przez 10 lat na części, podstawowe akcesoria wydałem ok. 3500 zł, czyli ponad dwukrotność kosztu zakupu roweru. Czy to dużo? Z pewnością mogłoby być trochę mniej. Niektóre zakupy wynikały z fanaberii. Na pewno nie żałuję jednak żadnej wydanej złotówki, bo przez te lata udało mi się zbudować rower w pełni dostosowany do moich potrzeb i fizjonomii.